Poniżej mój kompaktowy przewodnik po jednym z najpiękniejszych górskich zakątków Europy jakimi są Alpy Julijskie.
Alpy Julijskie to część Alp Wapiennych Południowych (ang. Southern Limestone Alps), rozciągająca się głównie na terenie:
- Słowenii – obejmują północno-zachodni kraniec kraju, w obrębie Parku Narodowego Triglav;
- Włoch – szczególnie w regionie Friuli-Wenecja Julijska (prowincja Udine), nad dolinami rzeki Tagliamento i górnego Isonzo.
1. Skąd wzięła się nazwa „Alp Julijskich”?
Nazwę tę zawdzięczamy Juliuszowi Cezarowi, który pod koniec I wieku p.n.e. założył w miejscu dzisiejszego Cividale del Friuli rzymskie municypium. Miasto to leżało u stóp potężnego łańcucha, który od tamtej pory zyskał miano „Julijskich” na cześć swojego fundatora. Dla rdzennych mieszkańców tego obszaru najwyższy szczyt – Triglav – był nie tylko punktem orientacyjnym, ale i świętą siedzibą dawnych bóstw.
2. Budowa geologiczna i zjawiska krasowe
Alpy Julijskie zaliczają się do tzw. Alp Wapiennych. Ich główne partie tworzą osadowe skały wapienne, rozpościerające się od Austrii aż po Niemcy. Charakterystyczne cechy:
- Jaskinie i wywierzyska – krasowe podziemia w okolicach Kanina należą do najgłębszych w całych Alpach.
- Szmaragdowe źródła – wody wypływające ze szczelin skalnych przybierają niezwykły, niemal surrealistyczny odcień.
- Imponujące urwiska – najwyższe ściany sięgają miejscami niemal 1 800 metrów przewyższenia.
3. Główne obszary i granice pasma
- Długość: ok. 100 km w osi wschód–zachód.
- Północ: dolina Sawy.
- Zachód: rzeki Fella i Tagliamento.
- Południe: rejon Pontebba–Tarvisio (początek Alp Karnickich).
- Park Narodowy Triglav: chroni centralne i najwyższe partie słoweńskiej strony.
4. Najciekawsze doliny i jeziora
Jezioro Bled
Ikona regionu – wyspa z kościołem i górujący nad nią zamek na klifie. Miejsce obowiązkowe dla każdego turysty.
Jezioro Bohinj
Dzikość i cisza w sercu gór – idealne dla tych, którzy szukają spokoju i kontaktu z naturą.
Doliny Krma, Kot i Vrata
Trzy doliny, które prowadzą pod Triglav.
- Vrata: u podnóża najwyższego urwiska w Alpach Wschodnich (ok. 5 000 m szerokości, 1 800 m wysokości).
- Krma, Kot: nieco łatwiejsze podejścia, ale równie malownicze.
Dolina Planicy
Świątynia skoków narciarskich, gdzie co roku padają rekordy długości. Masyw Jalovca dominuje nad panoramą.
5. Droga Vršič i okolice
- Historia: wybudowana podczas I wojny światowej przez rosyjskich jeńców – często zwana „Rosyjską Drogą”.
- Przełęcz Vršič: w zimie może być miejscami nieprzejezdna z powodu śniegu.
- Martuljek: grupa fantastycznie wyrzeźbionych szczytów tuż nad doliną Sawy.
- Widoki: od Škrlatiki w świetle zachodzącego słońca, po skalne „Oko” Prisojnika.
6. Rzeka Soča i formacje Kanina
Soča – słoweńska rzeka o bajecznym, turkusowym kolorze, której dolny bieg nazywa się Trenta. Wokół:
- Kanin: jeden z najbogatszych w krasowe jaskinie masywów.
- Krn: masyw górujący nad lewym brzegiem rzeki.
- Trenta: kolebka alpinistów i miejsce licznych pionierskich wypraw.
7. Julius Kugy – pionier alpinizmu
Julius Kugy to najważniejsza postać eksploracji Alp Julijskich. We współpracy z lokalnymi przewodnikami z Trenty jako pierwszy zdobył szczyty takie jak Kanjavec, Škrlatica, Pihavec czy Vevnica. Jego słowa najlepiej oddają ducha tamtych wypraw:
„Nie odniósłbym sukcesu, gdybym nie miał za przewodników dzielnych mężczyzn z Trenty…”
Planujesz wyprawę? Kiedy jechać w Alpy Julijskie?
- Sezon letni: dostępność większości szlaków, kwitnące łąki
- Sezon zimowy: narciarstwo w Planicy, zimowe wspinaczki
- Noclegi: schroniska górskie w dolinach Vrata, Krma czy Kot
- Wyprawy jednodniowe: Bled, Martuljek, Kanin
- Wyprawy wielodniowe: Triglav od strony Trenty, dłuższy trekking wzdłuż Soči
Alpy Julijskie to połączenie dramatycznej scenerii, dzikiej przyrody i bogatej historii – idealne miejsce zarówno dla rodzin, jak i dla doświadczonych alpinistów. Nie zapomnijcie zabrać aparatu!
